نقش لابی‌گری و تضاد منافع در تصمیم‌گیری‌های نظام سلامت ایران

دریافت: 95/10/30   پذیرش: 96/1/12 چکیده مقدمه: هر چند نظام‌های سلامت به‌دنبال حصول اهداف سلامت با استفاده از رویکردهای مبتنی بر شواهد علمی و ارزشی می‌باشند اما تصمیم‌گیری‌ها در این حوزه تحت تأثیر برخی عوامل ناملموس و پیش‌بینی نشده قرار می‌گیرد. هدف این مطالعه بررسی نقش لابی‌گری و تضاد منافع در تصمیم‌گیری‌های نظام سلامت کشور می‌باشد. روش کار: در این مطالعه کیفی برای گردآوری داده‌ها از بررسی متون و مصاحبه با خبرگان نظام سلامت استفاده شد. مصاحبه‌های نیمه‌ساختار یافته با30 نفر از خبرگان نظام سلامت از سطوح خرد، میانه و کلان انجام شد. اطلاعات حاصل ازطریق چارچوب مفهومی ترکیبی (استنتاجی/ استقرایی) تحلیل شدند. یافته‌ها: دو تم اصلی و شش زیرتم شناسایی شدند. تم اصلی ”اثرات تضاد منافع بر نظام سلامت“ شامل زیرتم‌های اثر بر اجرای برنامه‌ها، اثر بر روابط بین‌بخشی سازمان‌های ملی و اثر بر تصمیم‌گیری‌های مردم برای انتخاب فناوری‌های سلامت بود و تم اصلی ”اثرات لابی‌گری بر نظام سلامت“شامل زیرتم‌های اثر بر تصویب قوانین مربوط به وزارت بهداشت، اثر بر گرفتن بودجه بیش‌تر، اثر بر اجرا یا عدم اجرای برنامه‌های خاص بود. نتیجه‌گیری: وجود تضاد منافع در نظام سلامت بیانگر عدم نظارت و کنترل کافی از سوی نهادهای مسئول می‌باشد اما لابی‌گری اگر به‌صورت اصولی و در راستای مکتب اخلاقی سودگرایی باشد؛ در نهایت باعث حفظ منافع بیماران می‌شود. گل‌واژگان: لابی‌گری؛ تضاد منافع؛ نظام سلامت؛ تصمیم‌گیری؛ مطالعه کیفی